Prijem
Ko su bili Kumani?
Zakon stepe
Preko širokog područja koje se najčešće označava kao južnoruske stepe, smeštenog u prostranom zaleđu Crnog mora, protutnjali su mnogi azijski narodi. Prvi su bili Huni koji su 375. godine prošli kroz takozvana Vrata naroda - zaravnjeni prostor između obronaka planine Urala i Kaspijskog jezera - i doveli do pomeranja čitavog niza plemena, migracionog pokreta poznatog pod nazivom Velika seoba naroda koji je trajao nekoliko stoleća
Ilustrovao Goran Gorski
Sve do poznog srednjeg veka razni nomadski narodi dolazili su iz Azije u Evropu. Reč je o gotovo jednosmernom kretanju s velikog na mali kontinent. Jer, kako je domišljato zapaženo, nijedan narod nije išao iz Evrope u Aziju. Bili su to pokreti različitih plemena koji su umnogome uticali na prilike i istoriju istočnih i jugoistočnih delova evropskog kontinenta.
Kumani su jedan od poslednjih naroda koji je iz Azije došao u Evropu i, uopšte, poslednji talas turskog širenja na zapad. U vizantijskim izvorima od 11. do 13. stoleća veoma često se označavaju kao Skiti, turski naziv je Ыipčak, a slovenski Polovci. Reč je o svojevrsnoj konfederaciji evroazijskih nomadskih i polunomadskih plemena koja su zamenila etnički srodne Pečenege u istočnoevropskim stepama oko 1050-1060. godine. U pitanju je narod koji je istoriju počeo u Aziji, a završio u Evropi i Africi. Kumani su u crnomorskim stepama u razdoblju od 11. do 13. veka igrali značajnu ulogu i ostavili dubok trag u odnosima s Gruzinima, Rusima, Ugarskom, Vizantijom i Bugarskom.
Smatra se da je raseljavanje Kumana iz severnih delova srednjoazijskih stepa počelo još u 9. veku i odvijalo se u pravcu zapada. U drugoj polovini 10. veka, verovatno usled kretanja raznih naroda, Kumani iz severnih predela srednjoazijskih stepa, to jest s gornjeg toka Irtiša, uputili su se ka jugu, ka Turkestanu, potiskujući iz južnog pojasa srednjoazijskih stepa etnički srodne Uze. Tokom tridesetih godina 11. veka Kumani su postali potpuni gospodari srednjoazijskih stepa sve do muslimanskih granica. Budući da su se sukobi nastavili, Kumani su četrdesetih i pedesetih godina 11. veka upali u Evropu i za petnaestak godina ovladali svim stepskim prostranstvima do granica Vizantije i Ugarske. Činili su zapravo samo jednu kariku u lancu velikih pokreta 11. veka koji su se odvijali od granica Kine do istočne Evrope.
Jermenski istoričar Matija Edeski pominje kako je 1050/1051. godine „narod zmaja” upao u oblast Kumana, razbio ih i oterao, posle čega su oni odbacili Uze i Pečenege i svi ti narodi su svoju jarost usmerili na Romeje (Vizantince). Sva je prilika da se pod „narodom zmaja” kriju Kinezi ili neko mongolsko pleme. Pod dejstvom tog udara, znatan deo Kumana krenuo je ka crnomorskim stepama i tu se oko 1054. godine pre svega obrušio na Uze. Razbijeni od Kumana, Uzi su našli spas ili konačnu propast u pograničnim oblastima Vizantije, Rusije i Ugarske. Udar iz 1050/1051. usmerio je znatan deo Kumana na zapad, u stepe - do šumovitih Karpata, železnih vrata Dunava i planinskog masiva Balkana iza kojih su bile Vizantija i Ugarska. Zna se, na primer, da su oni 1114. godine stigli do grada Vidina. Na drugoj strani, udar iz 1050/1051. godine nije sasvim uništio Kumane u Aziji već je deo njih tamo ostao, što znači da je ovaj nomadski narod pokrivao veliki prostor od Turkestana do Dunava.
Neuhvatljiv narod
U izvorima se za Kumane kaže da su visoki, stasiti, skladno građeni, lepi i da imaju svetlu kosu. Dosta se pisalo i o lepoti kumanskih žena. Evstatije, arhiepiskop Soluna u poslednjim decenijama 12. veka, o njima piše: „Skiti (Kumani) su narod koji ne boravi na jednom mestu nego se nalazi u neprestanom kretanju i iz tog razloga oni ne utemeljuju zakone. Oni tumaraju uzduž i popreko po prostranim područjima zemlje, stalno lutaju i nikada se ne zaustavljaju da bi se odmorili. Kumani su ljudi koji trče tako hitro da niko nije u stanju da ih uhvati, jer niti gradove naseljavaju, niti znaju za sela, nego se kao divlje životinje neprekidno premeštaju s jednog na drugo mesto.”
Učesnik Četvrtog krstaškog rata Robert od Klarija navodi da iza Bugarske počinje Kumanija. On zatim dodaje: „Kumani su divlji narod koji niti seje niti žanje; oni nemaju ni kolibe ni kuće već poseduju jedino prostrane šatore izrađene od kože ispod kojih nalaze utočište, a žive isključivo od mleka, sira i mesa. Tokom leta oko njih se nakupe tolike muve i komarci da je utisak da se oni ne usuđuju da izađu iz svojih šatora sve do zime. A zimi, kad se spremaju da krenu u pohod, Kumani izlaze iz svojih šatora i udaljuju se od svojih područja. Svaki od njih ima desetak ili dvanaest konja koji su tako dobro obučeni da prate svoje gospodare bilo kuda da krenu. Kumanski jahači premeštaju se s jednog na drugog konja. Svaki konj ima vrećicu okačenu o gubicu u kojoj se nalazi stočna hrana. Na taj se način konji, koji stalno slede svoje gospodare, hrane i ne prestaju da se kreću ni danju ni noću. Kumani se premeštaju tako brzo da su kadri da za jednu noć i jedan dan prevale put za koji je inače potrebno šest, sedam ili
osam dana. I dok se tako kreću nikada nikoga ne gone i ništa ne grabe i ne oduzimaju, sve do povratka natrag. Tek kad se vraćaju oni uzimaju plen, zarobljavaju ljude i, uopšte, otimaju sve što im se nađe pod rukom. Što se odeće i oružja tiče, oni imaju samo ogrtače od ovnujske kože i luk i strelu. Kumani ne poštuju ništa osim prve životinje koju ujutru sretnu, a njoj se klanjaju bez obzira na to koja to životinja bila.”
Osnovno zanimanje Kumana bilo je nomadsko stočarstvo. Ipak, u 12. veku među njima počinju da se izdvajaju i kovači, krznari, obućari, sedlari, oružari koji izrađuju strele, krojači. Budući da su kod Kumana, kao i kod drugih nomada, važan deo delatnosti činili pljačkaški pohodi, oni su bili poznati kao veoma dobri ratnici. Osim toga, bili su uključeni u trgovinu, naročito trgovinu robljem sa, na primer, lukama na Krimu kao što su Sugdej i Herson. Kod ovog stepskog naroda posvedočeno je i postojanje krvne osvete.
Kumani su leti uglavnom boravili u severnijim oblastima koje su naseljavali, to jest u području južno od planinskog venca Karpata, a zimi su se zbog negostoljubive klime spuštali južnije, na prostor ispod donjeg Dunava, odnosno na vizantijske i bugarske zemlje. Na severu su njihove oblasti sezale do Bukovine. Kumani su boravili i na severnim obalama Crnog i Azovskog mora, na poluostrvu Krimu, ali samo u njegovim severnim delovima budući da su južni bili nepogodni za nomade. Njihova prestonica nalazila se kod današnjeg grada Harkova u Ukrajini.
U 11. veku kod Kumana je došlo do raspadanja prvobitnog rodovskog uređenja i obrazovanja klasnog društva. Porodice su obrazovale rod, više rodova činilo je horde, a nekoliko hordi obrazovalo je plemena na čijem su se čelu nalazili kanovi. Vojska im se sastojala od lake i teške konjice i odlikovala se velikom pokretljivošću. U bitkama su učestvovale i žene. Što se njihove vere tiče, poznato je da su verovali u zle duhove. Arheološki, o Kumanima se malo zna i njihove grobove teško je razlikovati od grobova njima srodnih Pečenega. Umrlima su kao spomenike postavljali kamene statue.
Po dolasku iz Azije, Kumani su se obreli na granicama Rusije, Vizantije i Ugarske i u sledeća dva veka s njima su imali vrlo tesne veze. Njihovi prvi upadi u te zemlje usledili su kao odgovor na pozive koji su potekli iz tih država. Na taj način pokazan im je put kojim će oni ubuduće dolaziti i umnogome im je bilo olakšano dalje nadiranje.
S Rusima su se prvi put sukobili 1054. godine, a onda su u više navrata upadali u ruske zemlje i nanosili teške poraze vojskama vladara Kijeva (1068, 1092, 1093, 1096). Međutim, početkom 12. veka kijevskim knezovima Svjatopolku Izjaslaviču i Vladimiru Monomahu pošlo je za rukom da sprovedu niz pobedonosnih pohoda protiv Kumana (1103, 1106, 1107, 1109, 1111, 1116). Posledica ovakvih uspeha bila je da je u području oko reke Dona ostala samo nevelika horda kana Sarčaka. Njegov brat Otrok sa 40.000 Kumana 1118. godine otišao je na Kavkaz, tamo se naselio i stupio u službu gruzijskog kralja Davida II Obnovitelja (1089-1125). On ih je koristio kako u ratovima protiv Seldžuka tako i u razračunavanjima sa svojim nepokornim plemstvom.
Pokušaj Kumana da ugroze Bugare na Volgi 1117. godine nije doneo uspeha. Posle smrti Vladimira Monomaha (1125) došlo je do ujedinjenja Kumana na Donu. Mnogi ruski knezovi ženili su se uglednim Kumankama, naseljavali su Kumane na ruskim posedima i koristili su njihove ratničke sposobnosti. Uprkos ponovnom pojačanom pritisku na ruske zemlje sedamdesetih i osamdesetih godina 12. veka, Rusi su odoleli. Borba ruskog naroda protiv Kumana opisana je u letopisima i poznatom spisu „Slovu o polku Igoreve”. Reč je o junačkom epu ruske književnosti iz druge polovine 12. veka koji je izašao iz pera nepoznatog autora i u kome je opevan pohod kneza Igora Svjatoslaviča (1151-1202) protiv Kumana 1185. godine.
Iz podunavskih stepa Kumani su upadali u Ugarsku i mešali se u tamošnje unutrašnje prilike, a slično je bilo i s Poljskom. U izvorima su pomenuti napadi na Ugarsku 1070, 1091. i 1094. godine. Poznato je da je sredinom 12. veka Ugarska utvrđivala svoje transilvanske granice upravo zbog Kumana. Iz povelja ugarskih kraljeva se vidi da su Kumani i 1211-1212. ugrožavali ugarske granice.
Upadi Kumana u severne predele Balkanskog poluostrva počeli su posle 1060. godine. Sledeći njima etnički bliske Uze, koji su 1064/1065. prešli donji Dunav i prodrli duboko u vizantijske oblasti, i deo Kumana stupio je na vizantijsku zemlju. Nićifor Vasilaki, jedan od pretendenata na vizantijski presto, 1078. pozvao je Pečenege i Kumane koji su, pljačkajući i pustošeći, došli do Jedrena.
Sličan upad ponovio se 1087. godine. Tada su Pečenezi pozvali Kumane kao saveznike u borbi protiv Vizantije. Međutim, Kumani su zakasnili, a Pečenezi su pobedili Vizantince i zadobili veoma veliki plen. Kad su videli koliko plena i zarobljenika vode Pečenezi, Kumani su se obratili pečeneškim vođama i naglasili kako su oni ostavili svoj zavičaj i prevalili toliko dalek put da bi im došli u pomoć i delili s njima kako opasnosti tako i pobede. Dodali su da su oni ispunili svoj dug i da sada nije u redu da ih puste da se praznih ruku vrate u svoja obitavališta. Pravdali su se da nisu namerno zakasnili, već je vizantijski car Aleksije I Komnin (1081-1118) zapodenuo bitku. I onda, u pomanjkanju drugih razloga, Kumani su jednostavno zapretili Pečenezima: „Ukoliko ne podelite s nama ceo plen, mi ćemo postati vaši neprijatelji, a ne saveznici!” Pečenezi su se oglušili o ovakve pretnje i očigledno potcenili spremnost i snagu svoje turske „sabraće”. Došlo je do bitke u kojoj su Kumani potpuno razbili Pečenege koji su se jedva spasli tako što su pobegli u područje kod jezera Ozolimne u Dobrudži.
Zakon stepe
Preko širokog područja koje se najčešće označava kao južnoruske stepe, smeštenog u prostranom zaleđu Crnog mora, protutnjali su mnogi azijski narodi. Prvi su bili Huni koji su 375. godine prošli kroz takozvana Vrata naroda - zaravnjeni prostor između obronaka planine Urala i Kaspijskog jezera - i doveli do pomeranja čitavog niza plemena, migracionog pokreta poznatog pod nazivom Velika seoba naroda koji je trajao nekoliko stoleća
Ilustrovao Goran Gorski
Sve do poznog srednjeg veka razni nomadski narodi dolazili su iz Azije u Evropu. Reč je o gotovo jednosmernom kretanju s velikog na mali kontinent. Jer, kako je domišljato zapaženo, nijedan narod nije išao iz Evrope u Aziju. Bili su to pokreti različitih plemena koji su umnogome uticali na prilike i istoriju istočnih i jugoistočnih delova evropskog kontinenta.
Kumani su jedan od poslednjih naroda koji je iz Azije došao u Evropu i, uopšte, poslednji talas turskog širenja na zapad. U vizantijskim izvorima od 11. do 13. stoleća veoma često se označavaju kao Skiti, turski naziv je Ыipčak, a slovenski Polovci. Reč je o svojevrsnoj konfederaciji evroazijskih nomadskih i polunomadskih plemena koja su zamenila etnički srodne Pečenege u istočnoevropskim stepama oko 1050-1060. godine. U pitanju je narod koji je istoriju počeo u Aziji, a završio u Evropi i Africi. Kumani su u crnomorskim stepama u razdoblju od 11. do 13. veka igrali značajnu ulogu i ostavili dubok trag u odnosima s Gruzinima, Rusima, Ugarskom, Vizantijom i Bugarskom.
Smatra se da je raseljavanje Kumana iz severnih delova srednjoazijskih stepa počelo još u 9. veku i odvijalo se u pravcu zapada. U drugoj polovini 10. veka, verovatno usled kretanja raznih naroda, Kumani iz severnih predela srednjoazijskih stepa, to jest s gornjeg toka Irtiša, uputili su se ka jugu, ka Turkestanu, potiskujući iz južnog pojasa srednjoazijskih stepa etnički srodne Uze. Tokom tridesetih godina 11. veka Kumani su postali potpuni gospodari srednjoazijskih stepa sve do muslimanskih granica. Budući da su se sukobi nastavili, Kumani su četrdesetih i pedesetih godina 11. veka upali u Evropu i za petnaestak godina ovladali svim stepskim prostranstvima do granica Vizantije i Ugarske. Činili su zapravo samo jednu kariku u lancu velikih pokreta 11. veka koji su se odvijali od granica Kine do istočne Evrope.
Jermenski istoričar Matija Edeski pominje kako je 1050/1051. godine „narod zmaja” upao u oblast Kumana, razbio ih i oterao, posle čega su oni odbacili Uze i Pečenege i svi ti narodi su svoju jarost usmerili na Romeje (Vizantince). Sva je prilika da se pod „narodom zmaja” kriju Kinezi ili neko mongolsko pleme. Pod dejstvom tog udara, znatan deo Kumana krenuo je ka crnomorskim stepama i tu se oko 1054. godine pre svega obrušio na Uze. Razbijeni od Kumana, Uzi su našli spas ili konačnu propast u pograničnim oblastima Vizantije, Rusije i Ugarske. Udar iz 1050/1051. usmerio je znatan deo Kumana na zapad, u stepe - do šumovitih Karpata, železnih vrata Dunava i planinskog masiva Balkana iza kojih su bile Vizantija i Ugarska. Zna se, na primer, da su oni 1114. godine stigli do grada Vidina. Na drugoj strani, udar iz 1050/1051. godine nije sasvim uništio Kumane u Aziji već je deo njih tamo ostao, što znači da je ovaj nomadski narod pokrivao veliki prostor od Turkestana do Dunava.
Neuhvatljiv narod
U izvorima se za Kumane kaže da su visoki, stasiti, skladno građeni, lepi i da imaju svetlu kosu. Dosta se pisalo i o lepoti kumanskih žena. Evstatije, arhiepiskop Soluna u poslednjim decenijama 12. veka, o njima piše: „Skiti (Kumani) su narod koji ne boravi na jednom mestu nego se nalazi u neprestanom kretanju i iz tog razloga oni ne utemeljuju zakone. Oni tumaraju uzduž i popreko po prostranim područjima zemlje, stalno lutaju i nikada se ne zaustavljaju da bi se odmorili. Kumani su ljudi koji trče tako hitro da niko nije u stanju da ih uhvati, jer niti gradove naseljavaju, niti znaju za sela, nego se kao divlje životinje neprekidno premeštaju s jednog na drugo mesto.”
Učesnik Četvrtog krstaškog rata Robert od Klarija navodi da iza Bugarske počinje Kumanija. On zatim dodaje: „Kumani su divlji narod koji niti seje niti žanje; oni nemaju ni kolibe ni kuće već poseduju jedino prostrane šatore izrađene od kože ispod kojih nalaze utočište, a žive isključivo od mleka, sira i mesa. Tokom leta oko njih se nakupe tolike muve i komarci da je utisak da se oni ne usuđuju da izađu iz svojih šatora sve do zime. A zimi, kad se spremaju da krenu u pohod, Kumani izlaze iz svojih šatora i udaljuju se od svojih područja. Svaki od njih ima desetak ili dvanaest konja koji su tako dobro obučeni da prate svoje gospodare bilo kuda da krenu. Kumanski jahači premeštaju se s jednog na drugog konja. Svaki konj ima vrećicu okačenu o gubicu u kojoj se nalazi stočna hrana. Na taj se način konji, koji stalno slede svoje gospodare, hrane i ne prestaju da se kreću ni danju ni noću. Kumani se premeštaju tako brzo da su kadri da za jednu noć i jedan dan prevale put za koji je inače potrebno šest, sedam ili
osam dana. I dok se tako kreću nikada nikoga ne gone i ništa ne grabe i ne oduzimaju, sve do povratka natrag. Tek kad se vraćaju oni uzimaju plen, zarobljavaju ljude i, uopšte, otimaju sve što im se nađe pod rukom. Što se odeće i oružja tiče, oni imaju samo ogrtače od ovnujske kože i luk i strelu. Kumani ne poštuju ništa osim prve životinje koju ujutru sretnu, a njoj se klanjaju bez obzira na to koja to životinja bila.”
Osnovno zanimanje Kumana bilo je nomadsko stočarstvo. Ipak, u 12. veku među njima počinju da se izdvajaju i kovači, krznari, obućari, sedlari, oružari koji izrađuju strele, krojači. Budući da su kod Kumana, kao i kod drugih nomada, važan deo delatnosti činili pljačkaški pohodi, oni su bili poznati kao veoma dobri ratnici. Osim toga, bili su uključeni u trgovinu, naročito trgovinu robljem sa, na primer, lukama na Krimu kao što su Sugdej i Herson. Kod ovog stepskog naroda posvedočeno je i postojanje krvne osvete.
Kumani su leti uglavnom boravili u severnijim oblastima koje su naseljavali, to jest u području južno od planinskog venca Karpata, a zimi su se zbog negostoljubive klime spuštali južnije, na prostor ispod donjeg Dunava, odnosno na vizantijske i bugarske zemlje. Na severu su njihove oblasti sezale do Bukovine. Kumani su boravili i na severnim obalama Crnog i Azovskog mora, na poluostrvu Krimu, ali samo u njegovim severnim delovima budući da su južni bili nepogodni za nomade. Njihova prestonica nalazila se kod današnjeg grada Harkova u Ukrajini.
U 11. veku kod Kumana je došlo do raspadanja prvobitnog rodovskog uređenja i obrazovanja klasnog društva. Porodice su obrazovale rod, više rodova činilo je horde, a nekoliko hordi obrazovalo je plemena na čijem su se čelu nalazili kanovi. Vojska im se sastojala od lake i teške konjice i odlikovala se velikom pokretljivošću. U bitkama su učestvovale i žene. Što se njihove vere tiče, poznato je da su verovali u zle duhove. Arheološki, o Kumanima se malo zna i njihove grobove teško je razlikovati od grobova njima srodnih Pečenega. Umrlima su kao spomenike postavljali kamene statue.
Po dolasku iz Azije, Kumani su se obreli na granicama Rusije, Vizantije i Ugarske i u sledeća dva veka s njima su imali vrlo tesne veze. Njihovi prvi upadi u te zemlje usledili su kao odgovor na pozive koji su potekli iz tih država. Na taj način pokazan im je put kojim će oni ubuduće dolaziti i umnogome im je bilo olakšano dalje nadiranje.
S Rusima su se prvi put sukobili 1054. godine, a onda su u više navrata upadali u ruske zemlje i nanosili teške poraze vojskama vladara Kijeva (1068, 1092, 1093, 1096). Međutim, početkom 12. veka kijevskim knezovima Svjatopolku Izjaslaviču i Vladimiru Monomahu pošlo je za rukom da sprovedu niz pobedonosnih pohoda protiv Kumana (1103, 1106, 1107, 1109, 1111, 1116). Posledica ovakvih uspeha bila je da je u području oko reke Dona ostala samo nevelika horda kana Sarčaka. Njegov brat Otrok sa 40.000 Kumana 1118. godine otišao je na Kavkaz, tamo se naselio i stupio u službu gruzijskog kralja Davida II Obnovitelja (1089-1125). On ih je koristio kako u ratovima protiv Seldžuka tako i u razračunavanjima sa svojim nepokornim plemstvom.
Pokušaj Kumana da ugroze Bugare na Volgi 1117. godine nije doneo uspeha. Posle smrti Vladimira Monomaha (1125) došlo je do ujedinjenja Kumana na Donu. Mnogi ruski knezovi ženili su se uglednim Kumankama, naseljavali su Kumane na ruskim posedima i koristili su njihove ratničke sposobnosti. Uprkos ponovnom pojačanom pritisku na ruske zemlje sedamdesetih i osamdesetih godina 12. veka, Rusi su odoleli. Borba ruskog naroda protiv Kumana opisana je u letopisima i poznatom spisu „Slovu o polku Igoreve”. Reč je o junačkom epu ruske književnosti iz druge polovine 12. veka koji je izašao iz pera nepoznatog autora i u kome je opevan pohod kneza Igora Svjatoslaviča (1151-1202) protiv Kumana 1185. godine.
Iz podunavskih stepa Kumani su upadali u Ugarsku i mešali se u tamošnje unutrašnje prilike, a slično je bilo i s Poljskom. U izvorima su pomenuti napadi na Ugarsku 1070, 1091. i 1094. godine. Poznato je da je sredinom 12. veka Ugarska utvrđivala svoje transilvanske granice upravo zbog Kumana. Iz povelja ugarskih kraljeva se vidi da su Kumani i 1211-1212. ugrožavali ugarske granice.
Upadi Kumana u severne predele Balkanskog poluostrva počeli su posle 1060. godine. Sledeći njima etnički bliske Uze, koji su 1064/1065. prešli donji Dunav i prodrli duboko u vizantijske oblasti, i deo Kumana stupio je na vizantijsku zemlju. Nićifor Vasilaki, jedan od pretendenata na vizantijski presto, 1078. pozvao je Pečenege i Kumane koji su, pljačkajući i pustošeći, došli do Jedrena.
Sličan upad ponovio se 1087. godine. Tada su Pečenezi pozvali Kumane kao saveznike u borbi protiv Vizantije. Međutim, Kumani su zakasnili, a Pečenezi su pobedili Vizantince i zadobili veoma veliki plen. Kad su videli koliko plena i zarobljenika vode Pečenezi, Kumani su se obratili pečeneškim vođama i naglasili kako su oni ostavili svoj zavičaj i prevalili toliko dalek put da bi im došli u pomoć i delili s njima kako opasnosti tako i pobede. Dodali su da su oni ispunili svoj dug i da sada nije u redu da ih puste da se praznih ruku vrate u svoja obitavališta. Pravdali su se da nisu namerno zakasnili, već je vizantijski car Aleksije I Komnin (1081-1118) zapodenuo bitku. I onda, u pomanjkanju drugih razloga, Kumani su jednostavno zapretili Pečenezima: „Ukoliko ne podelite s nama ceo plen, mi ćemo postati vaši neprijatelji, a ne saveznici!” Pečenezi su se oglušili o ovakve pretnje i očigledno potcenili spremnost i snagu svoje turske „sabraće”. Došlo je do bitke u kojoj su Kumani potpuno razbili Pečenege koji su se jedva spasli tako što su pobegli u područje kod jezera Ozolimne u Dobrudži.
